Safra kesesi sağlığı nasıl sağlanır?
Doç. Dr. Didem Öncel Yakar
Safra kesesi, karın sağ üst tarafında, karaciğerin altına gömülü armut benzeri, içi boş bir organdır. Aynı bir balonun ağzından üflenmesi ile şişmesi, ağzının bırakılması ile sönmesine benzer şekilde, küçük bir kanal karaciğerde üretilen safranın bir kısmını safra kesesine taşır. İçinde biriken safra miktarı arttıkça safra kesesi büyüyerek dolar. Yemek sonrası midenin gerilmesi ile uyarılan sinir sistemi aracılığıyla beyne giden sinyaller, sindirim görevine yardımcı olması için safra kesesinin kasılarak boşalmasını sağlamak üzere bir hormonal uyarı gönderir. Bu süreç içinde ya safra kesesinin içinde biriken safranın bileşimindeki değişiklikler ya da safra kesesinin kasılmasında oluşan mekanik sorunlar sonucu, safra kesesinin içindeki safra önce çamur daha sonra taş halini alarak safra kesesi taşlarının oluşumuna neden olur.
Safra kesesi taşlarının ne kadar sık olduğu, Genel Cerrahi alanında safra kesesi ameliyatının tüm dünyada en sık yapılan ameliyatlardan olduğu gerçekleri göz önünde tutularak safra kesesi sağlığına önem vermek aslında sadece kişisel değil aynı zamanda bir toplum sağlığı görevidir.
Tüm hastalıklarda olduğu gibi: Korumak tedavi etmekten iyidir. Bireysel risk faktörlerinin farkında olmak korumanın ilk adımlarındandır. Örneğin ailede safra kesesi taşı olduğu bilinen ya da safra kesesi ameliyatı olmuş yakınları olanlarda bu risk artmaktadır. Genel sağlık önlemleri herkes için geçerli olsa da yüksek riskli kişilerin hem koruma yöntemlerini daha sıkı uygulaması hem olası şikayetlere karşı uyarı eşiğinin daha düşük olması gerekmektedir.
Safra kesesi taşları oluştuğunda, şikâyete neden olurlarsa, günlük hayatı olumsuz etkilemektedir. Karında şişkinlik, ağrı gibi sorunlardan daha sık görülen bir durum ‘gıda korkusu’dur. Elinizin yanacağını bilerek ateşe elinizi uzatmamak gibi, hastalar o gıda türünü tüketirse oluşacak olumsuzluklardan kendini korumak için o yiyecek türünden tamamen uzak durmayı tercih eder.
Hem safra kesesi taşının oluşumunu engellemek, hem eşlik eden şikayetlerden uzak durmak hem de olası bir safra kesesi ameliyatından kaçınmak için uygulanabilecek en temel önlem, sağlıklı bir yaşam stilini standart hale getirmektir. Web sitesi içinde diğer soru başlıklarında detaylı açıklamaları olan sağlıklı beslenme, aşırı kilodan kaçınma, düzenli fiziksel aktivite bu alanda da olmazsa olmazlardandır.