Doç. Dr. Didem Öncel Yakar’ın cevabı

Menopoz dönemine yaklaşan her kadın benzer bir ikilem ile karşı karşıya kalmaktadır. Bir yandan menopoza ait bir takım şikayetleri kontrol ederek hayat kalitesini artırmak için Hormon Replasman Tedavisi (HRT) kullanmak istenirken diğer taraftan HRT‘nin meme kanseri başta olmak üzere bir dizi tıbbi hastalık riski taşıması nedeniyle aynı tedaviden kaçınılır.

Sağlık alanında net cevaplanabilecek onlarca konu ve tedavi olmakla birlikte, HRT bunlar arasında yer almamaktadır. Hocam HRT kullanabilir miyim? sorusuna ne Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanları ne Genel Cerrahlar kesin evet ya da hayır şeklinde cevap veremez. Bunun nedeni ise bahsedilen tedavinin hem olumlu hem olumsuz etkilerinin bulunmasıdır.

HRT konusunda kesin olan bilgiler şöyle özetlenebilir:

• Menopoza ait semptomların giderilmesinde en etkili tedavi yöntemi HRT‘dir.
• HRT kullanımının çekinilen yan etkileri arasında meme kanseri, felç, pıhtılaşma sorunları, kalp-damar hastalıkları, demans gibi hastalıklar bulunmaktadır.
• Bu hastalıklara ait risk: HRT kullanılmasına başlanılan yaşa, kullanılan doza, uygulama yoluna, kullanım süresine, sadece Estrojen ya da Estrojen–Progesteron kombinasyonu uygulanmasına bağlı olarak kişiden kişiye farklılık gösterir.
• Daha önce herhangi bir nedenle rahim ameliyatı olmuş kadınlarda kullanılabilen, sadece Estrojen içeren HRT‘nin meme kanserinde olumsuz etkisi bulunmamaktadır. Bilakis bazı yayınlarda koruyucu olduğuna dair veriler dahi elde edilmiştir.
• Kombine Estrojen–Progesteron kullanan kadınlarda ise hem meme kanseri sıklığı artmakta hem hastalık daha ileri evrelerde ortaya çıkmaktadır.
• Geçirilmiş meme kanseri hikayesi olanlarda, HRT kullanımı ile kanser nüksü yaklaşık arttığından kullanılması uzun yıllar boyunca önerilmemekte idi. Ancak güncel veriler ışığında, bu durumda dahi belirli bir grup hastada dikkatle kullanılabileceğine dair bir eğilim ortaya çıkmaktadır.
• Sistemik (ağızdan, krem, jel vb) yollarla kullanıldığında oluşan bu riskler lokal (vajina içi) kullanımda görülmemektedir.

Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanları ve Genel Cerrahi uzmanları işte tüm bu veriler ışığında, bir kadının HRT kullanımındaki yarar-zarar skalasını detaylıca değerlendirip her kadın için ayrı bir karar süreci oluşturur. Hastanın kişisel meme–rahim–yumurtalık kanseri riskleri, felç-kalp hastalığı-kanama pıhtılaşma bozuklukları riskleri, mevcut şikayetlerinin lokal tedavilere yanıt verip vermeyeceği gibi detaylı bir sorgulama, uygun meme ve Jinekolojik muayenesi, gerekli tüm görüntüleme sonuçları ile çoğunlukla iki branşın uzmanları ortaklaşa bir karara varırlar. Bu tedavinin başlandığı kadınlara tüm olası riskler detaylı olarak anlatılır ve her hastaya özel takip protokolü ile izleme alınır.

Her alanda olduğu gibi, bu denli özen isteyen bir konuda liyakat sahibi, güncel bilgileri takip eden, deneyimli kişiler tarafından değerlendirilmeniz en doğrusu olacaktır.

Her kadının hayatında meme sağlığı önemli yer tutmaktadır. Bu durum meme kanserinin kadınlardaki en sık kanser olması ve tarama yöntemleri sayesinde erken tanı ile tedavinin hayat beklentisini anlamlı şekilde arttırması gerçeklerine dayanmaktadır. Belirli risk faktörlerini taşıyan kadınlarda daha sıkı takip ve tetkik protokolleri uygulanmakla birlikte, hiçbir risk faktörü taşımayan kadınların da bu nedenlerle düzenli olarak meme taraması yaptırması gerekmektedir. Standart meme tarama kılavuzları, 20’li yaşlardan itibaren kadınların kendi kendine meme muayenesi yapması, 40 yaşından itibaren buna ek olarak yılda bir kez klinik muayene ve mamografi ile meme görüntülemesi yapılmasını önermektedir. Bu bölümde, mesleğinin yirmibeşinci yılında ve bir kadın cerrah olarak özellikle tercih edilen Doç. Dr. Didem Öncel Yakar, sizler tarafından sık sorulan soruları cevaplıyor. Ataşehir’de bulunan muayenehanemizde gerek rutin yıllık taramalarınızı, gerek uygun tetkik-ameliyat-tedavi süreçlerinizi yönetmek için sizin yanınızdayız.